HarSval - projekt mający na celu harmonizację współpracy badawczej na Svalbardzie

W projekcie zaplanowano działania mające na celu modernizację i standaryzację systemu monitoringu Svalbardu; działania w obszarach priorytetowych dla polskiej i norweskiej społeczności polarnej; działania mające na celu rozwój kompetencji i umiejętności, umiędzynarodowienie oraz zwiększenie widoczności polskiej społeczności polarnej, a także działania w obszarze FAIR data i otwartej nauki oraz w zakresie popularyzacji, komunikacji i zarządzania. Cele projektu skupiają się na wzmocnieniu stosunków dwustronnych między Norwegią a Polską, rozszerzeniu sieci partnerów oraz zakresu dotychczasowych działań badawczych, a także transfer wiedzy, technologii, doświadczeń i najlepszych praktyk. W projekcie wyróżnia się cztery główne obszary działań:

• WP1: Działania mające na celu modernizację i standaryzację systemu monitoringu Svalbardu
• w obszarach priorytetowych dla polskiej i norweskiej społeczności polarnej.
• WP2: Działania mające na celu rozwój kompetencji i umiejętności, umiędzynarodowienie oraz zwiększenie widoczności polskiej społeczności polarnej, realizowane we współpracy polsko-norweskiej.
• WP3: Działania w obszarze FAIR data i otwartej nauki.
• WP4: Działania w zakresie popularyzacji, komunikacji i zarządzania.

Działania zespołu Politechniki Warszawskiej zostały zdefiniowane w każdym z obszarów. W obszarze pakietu roboczego WP3 zespół PW będąc jego liderem oraz głównym wykonawcą zaprojektuje i wykona podstawowe komponenty Centralnego Serwera Usług Geoprzestrzennych dla Polskiej Bazy Danych Polarnych (PPDB). Opracowana Baza Danych będzie składać się z narzędzi umożliwiających integrację z innymi polarnymi bazami danych badawczych (np. SIOS Data Access Portal) oraz innymi tematycznymi serwisami danych. Ponadto PPDB będzie posiadało wdrożone narzędzia i aplikacje do geowizualizacji i analizy danych, z uwzględnieniem wykorzystania big data i sztucznej inteligencji. Ponadto w ramach WP3 zespół PW zajmie się również wspieraniem udostępniania danych przez wykwalifikowanych administratorów danych. Prowadzone będą warsztaty i szkolenia w celu zwiększenia umiejętności naukowców w zakresie udostępniania danych zgodnie z zasadami FAIR.

W ramach działań związanych z obszarem WP1 zespół PW będzie aktywnie uczestniczył w działaniu WetSnowEx (Interdyscyplinarne badanie ekosystemów śniegu na Svalbardzie w okresie topnienia).  Planowane badania mają na celu określenie możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych do analiz zmienności zasięgu pokrywy śnieżnej i lodowej oraz badania ich właściwości takich jak albedo czy stopień topnienia (faza). W ramach tego zadania dodatkowo zostaną przeprowadzone badania terenowe i zebranie danych w celu opracowania metodologii rozpoznawania pokrywy śnieżnej oraz próba jej klasyfikacji z wykorzystaniem metod uczenia maszynowego. W ramach działania WetSnowEx zespół PW zrealizuje również wyznaczenie absolutnej wartość przyspieszenia siły ciężkości na terenie Polskiej Stacji Polarnej Hornsund  z wykorzystaniem balistycznego grawimetru absolutnego FG5.  Wykonane pomiary zdefiniują punkt odniesienia dla wszystkich przyszłych pomiarów i analiz przyczyniając się do monitorowania przyspieszenia siły ciężkości na Svalbardzie. Wyznaczenia absolutnej wartość przyspieszenia siły ciężkości dostarczają pośrednich informacji na temat procesów geodynamicznych i przyczyniają się do pośredniego oszacowania, na dużą skalę, budżetu masy lodowej, tylko pomiary GNSS i grawitacji opracowane wspólnie mogą odróżnić odkształcenie sprężyste będące efektem topnienia lodu od efektów izostatycznych. 

Ponadto, w ramach działań w obszarze WP2 dwóch przedstawicieli zespołu PW zrealizuje dwumiesięczne staże w norweskich instytucjach badawczych.

Zespół PW: Kinga Węzka (kierownik), Dariusz Gotlib, Marcin Rajner, Dominik Próchniewicz, Joanna Pluto-Kossakowska, Kamil Choromański, Miłosz Gnat, Paweł Kowalski, Andrzej Głażewski, Hubert Świech.

Strona internetowa projektu: https://harsval.eu

Permanentne stacje referencyjne GNSS (WUTH, PPSH) (fot. Łukasz Kreft)

Polska Stacja Polarna HORNSUND (fot. Wojciech Flak)