30 października 2024 r. zmarł śp. Prof. zw. dr hab. inż. Stanisław Białousz

Stanisław Białousz urodził się w 1938 r. W 1961 r. – po ukończeniu studiów na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej – rozpoczął pracę w Katedrze Gleboznawstwa PW. W latach 1961-1963 odbył studia uzupełniające z planowania przestrzennego na Wydziale Architektury PW. W 1970 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych za pracę z zakresu klasyfikacji i kartografii gleb. W latach 1971-1972 odbył we Francji studia uzupełniające z teledetekcji i kartografii gleb połączone z krótkimi stażami. W 1978 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego za pracę z zakresu zastosowań teledetekcji do wykonywania map stosunków wodnych gleb. W roku 1993 otrzymał od Prezydenta RP tytuł naukowy profesora nauk technicznych.

W latach 1984-1990 pracował dodatkowo w PEGiK „Geokart” jako konsultant projektów zagranicznych. Okresowo pracował również jako konsultant projektów FAO, jako wolontariusz ONZ przy szkoleniach z zakresu zastosowań teledetekcji i GIS oraz przy realizacji projektów międzynarodowych.

Pracę dydaktyczną rozpoczął od nauczania gleboznawstwa. Po ukończeniu studiów z planowania przestrzennego prowadził również ćwiczenia z tego przedmiotu. Wprowadził do programu studiów nauczanie teledetekcji i nauczanie z zakresu Systemów Informacji Przestrzennej (SIP), co doprowadziło do utworzenia na studiach inżynierskich i magisterskich specjalności SIP oraz studiów podyplomowych „Systemy Informacji Przestrzennej”. W ostatnich latach był współrealizatorem uruchomienia na Wydziale Geodezji i Kartografii PW kierunku „gospodarka przestrzenna”. W 2000 r. był współorganizatorem europejskich studiów podyplomowych z Teledetekcji i GIS w Tuluzie. W latach 1996-2000 był koordynatorem polskiej części projektu dydaktycznego UE „Pronet CCE”.

Prof. Białousz wypromował 10 doktorów nauk technicznych. Opracował ponad 50 opinii o pracach doktorskich, habilitacyjnych i wnioskach o tytuł naukowy profesora.

Jego zainteresowania naukowe ewoluowały od klasyfikacji i kartografii gleb poprzez teledetekcję do systemów informacji przestrzennej. Za najważniejsze osiągnięcia w zakresie klasyfikacji i kartografii gleb uznaje się opisanie i udowodnienie współzależności między morfogenezą terenu i przestrzennym rozmieszczeniem gleb na obszarach młodo glacjalnych, a także współautorstwo opracowań mapowych. W zakresie teledetekcji rozszerzył znajomość podstaw fizycznych teledetekcji gleb przez zbadanie wpływu fizycznych właściwości powierzchni gleb na ich obraz na zdjęciach. W zakresie systemów informacji przestrzennej rozwinął funkcjonalne podejście przy projektowaniu i tworzeniu systemów baz danych i systemów informacji przestrzennej.

Wyniki badań przedstawił jako autor lub współautor w ponad 350 raportach z badań i  publikacjach, wśród których jest 20 monografii i podręczników (m.in. Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii i ochrony gleb, Systematyka gleb Polski, System Baz Danych Przestrzennych dla woj. mazowieckiego, dwie mapy do Atlasu Rzeczypospolitej, Dictionnaire d’Agrophysique, obszerny artykuł w Encyklo­pedii Springera). Jest współautorem „Soil Atlas of Europe” oraz „European Geographical Soil Database 1:1M”.

Prof. Stanisław Białousz był dziekanem Wydziału (1990-1996), wicedyrektorem Instytutu Geodezji Gospodarczej oraz Instytutu Fotogrametrii i Kartografii, kierownikiem Zakładu Fotogrametrii oraz zespołu dydaktycznego Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej, założycielem i kierownikiem studium podyplomowego „Teledetekcji”, a także kierownikiem studium podyplomowego „Systemy Informacji Przestrzennej”.

W środowisku geodezyjno-kartograficznym działalność prof. Stanisłąwa Białousza jest znana głównie dzięki funkcji koordynatora dużych ogólnopolskich programów badawczych. Ponadto był członkiem Komitetu Badań Naukowych, członkiem Zespołu Ekspertów MEN, członkiem Rady Nauki, przedstawicielem Ministra Nauki w Między­resortowym Zespole ds. Badań Kosmicznych oraz członkiem Rady Naukowej Instytutu Nauk Fizycznogeograficznych UW. Od 1991 r. jest członkiem Rady Naukowej IGiK. Był członkiem komitetów redakcyjnych czasopism krajowych i międzynarodowych.

Był długoletnim członkiem Komitetu Geodezji Polskiej Akademii Nauk, członkiem Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk. W 1974 r. był członkiem założycielem podkomisji „Remote Sensing for Soil Survey” Międzynarodowej Unii Nauk o Glebie, a następ­nie jej wieloletnim sekretarzem i przewodniczącym. Był przewodniczącym Narodowego Komitetu ds. Współpracy z Międzynarodową Unią Nauk o Glebie i członkiem Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodową Radą dla Nauki. Reprezentował Ministra Nauki w GEO High Level Group Komisji Europejskiej. Od 1992 r. jest członkiem European Soil Bureau Network (ESBN) Komisji Europejskiej (zespół ekspertów). Od 2007 r. był przewodniczącym Rady Polsko-Norweskiego Funduszu Badań Naukowych. W 1996 r. został wybrany na członka zagranicznego Academie d’Agriculture de France w sekcji Zasobów Naturalnych i Środowiska.

Pracę w Politechnice Warszawskiej zakończył w roku 2011. W uznaniu Jego zasług dla Politechniki Warszawskiej przyznany mu został tytuł Professor Emeritus.

Prof. Białousz mimo osiągnięcia wieku emerytalnego był czynny jako profesor zwyczajny, kierownik dużego projektu badawczego MNiSzW, kierownik studiów podyplomowych SIP oraz wykładowca na licznych szkoleniach na temat SIP dla pracowników administracji publicznej. Od roku 2011 był profesorem w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie (obecnie Lotnicza Akademia Wojskowa), gdzie do ostatnich dni szkolił kolejne pokolenia Szkoły Orląt.

Był zaangażowany w działania lokalne, w tym na rzecz gminy Brańszczyk, skąd pochodził, inicjator odbudowy historycznego krzyża upamiętniającego lokalnych bohaterów wojny polsko-bolszewickiej.

Uhonorowany m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2006), Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za całokształt działalności, Dyplomem marszałka województwa mazowieckiego za zasługi na rzecz rozwoju województwa, Złotym Laurem Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, Jubileuszowym Medalem Politechniki Warszawskiej.

Honorowy Obywatel Gminy Brańszczyk (2018).