O Zakładzie

Historia Zakładu

Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej Politechniki Warszawskiej jest jedną z sześciu jednostek organizacyjnych Wydziału Geodezji i Kartografii.

Początki działalności Zakładu sięgają lat 20. XX wieku, kiedy to na ówczesnym Wydziale Mierniczym w Katedrze Miernictwa I, kierowanej przez prof. Edwarda Warchałowskiego, została zorganizowana Pracownia Fotogrametryczna. Prace nad jej organizacją powierzono inż. Marianowi Piaseckiemu, zatrudnionemu w Katedrze w 1927 r., który wiedzę z zakresu fotogrametrii pogłębił jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej w wielu placówkach zagranicznych w Niemczech, Szwajcarii, Francji i we Włoszech.

Wykłady z fotogrametrii na Wydziale od 1926 r. prowadził prof. Bronisław Piątkiewicz, na które przez pierwsze cztery lata dojeżdżał z Krakowa, gdzie był kontraktowym wykładowcą Akademii Górniczej i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prof. Piątkiewicz był jednym z trzech, obok prof. Edwarda Warchałowskiego (1885 1953) i prof. Kaspra Weigla (1880-1941), wybitnych prekursorów fotogrametrii w Polsce. Był pierwszym kontraktowym wykładowcą fotogrametrii w Politechnice Warszawskiej i pierwszym, który w odrodzonej Rzeczpospolitej Polskiej zorganizował Oddział Fotogeodezyjny Ministerstwa Robót Publicznych w Krakowie (1924) w związku z pracami delimitacyjnymi granicy polsko-czechosłowackiej, polsko-rumuńskiej i polsko-łotewskiej. Był także autorem pierwszej, opracowanej fotogrametrycznie, mapy Tatr w skali 1:10 000. Był prekursorem zastosowania fotogrametrii dla potrzeb gospodarczych i archeologii.

Nowopowstała Pracownia Fotogrametryczna została wyposażona w pierwszy na Wydziale sprzęt fotogrametryczny: stereokomparator, przetwornik Hugershofa, stereograf Orela-Zeissa i fototeodolit małoobrazkowy. Prowadzono w niej prace badawcze i realizowano pierwsze prace dyplomowe z zakresu fotogrametrii (25 prac w latach 1930-1939). Ich autorami byli między innymi inż. Wacław Sztompke (późniejszy docent Katedry Fotogrametrii Politechniki Warszawskiej) oraz inż. Felicjan Piątkowski (późniejszy profesor Politechniki Warszawskiej, współtwórca Katedry Kartografii Politechniki Warszawskiej oraz twórca i organizator Instytutu Poligrafii na Politechnice Warszawskiej).

Jak pisał prof. Andrzej Makowski w materiałach z Jubileuszu 80 lecia Wydziału Geodezji i Kartografii PW „W perspektywicznym spojrzeniu profesora Warchałowskiego (autora „Zarysu fotogrametrii” , 1912) na całość struktury organizacyjnej Wydziału był zamysł utworzenia Katedry Fotogrametrii ze stałą akademicką obsadą, zdolną do prowadzenia badań naukowych i kształcenia kadry i permanentnego przygotowywania geodetów do praktycznego wdrażania metod fotogrametrycznych. Metody te już wówczas okazały się wysoce efektywne, zwłaszcza w odniesieniu do dużych przedsięwzięć gospodarczych, podejmowanych w skali kraju, regiony czy miasta, choćby takich jak: kataster wraz z klasyfikacją gruntów do usprawniania poboru podatku gruntowego, czy opracowanie map topograficznych, albo udział w melioracjach, a także w regulacjach miast i osiedli oraz w szybkim opracowywaniu planów miast dla ich zarządów. ”

Lata 30’ - zespół prof. Piątkiewicza (fot. Archiwum Zakładu)

W tym okresie w Ministerstwie Robót Publicznych zainicjowano powołanie przedsiębiorstwa fotogrametrycznego Fotolot, które miało wykonywać zdjęcia lotnicze kraju. Kierownikiem i organizatorem Wydziału Aerofotogrametrycznego Polskich Linii Lotniczych LOT – Fotolot został Marian Brunon Piasecki, który jednocześnie był starszym asystentem na Politechnice Warszawskiej. Jednym z pierwszych pracowników, a także później zastępcą kierownika był Wacław Sztompke (absolwent Wydziału Mierniczego PW, 1931), który specjalizował się w planowaniu i wykonawstwie lotów fotogrametrycznych. Przedsiębiorstwo Fotolot działało do 1939 r. II wojna światowa przerwała wiele zorganizowanych inicjatyw i prac z zakresu fotogrametrii, jednakże specjaliści w tej dziedzinie uczestniczyli aktywnie w walce z okupantem wykorzystując swoje zawodowe umiejętności.

Po blisko 20. latach rozwoju technologii fotogrametrycznych, mimo wojny i poniesionych strat, w 1946 roku w odbudowującej się Politechnice Warszawskiej, na ówczesnym Wydziale Geodezyjnym powołano Katedrę i Zakład Fotogrametrii, a jej kierownikiem został prof. Bronisław Piątkiewicz (1878-1966), który sprawował tę funkcję do 1960 r. W Pierwszych latach działalności Katedrę współtworzyli, początkowo jako studenci, a następnie od 1951 r. jako magistrowie inżynierowie: Stanisław Bartoszewicz (zatrudniony w 1949 r.) i Janusz Wapiński (zatrudniony w 1949 r.) oraz, jako asystenci: mgr inż. Róża Karwacka-Butowtt (od 1952 r.) i mgr inż. Kazimierz Waś (od 1954 r.). W latach 1947-1949 jako asystent prof. Bronisława Piątkiewicza był zatrudniony Jerzy Zarzycki – późniejszy wybitny fotogrametra działający w Kanadzie i Profesor Honorowy Politechniki Warszawskiej).

W 1947 r., po wojennej tułaczce, wrócił do kraju inż. Marian Brunon Piasecki, przystępując do pracy początkowo w Katedrze Geodezji Wyższej, prowadzonej przez prof. Edwarda Warchałowskiego. Jako adiunkt prowadził wykłady z rachunku wyrównawczego, geodezji wyższej oraz pracował w fotogrametrii. Od roku 1949 inż. Marian Brunon Piasecki trwale związał się z Katedrą Fotogrametrii (do 1975 r.). Już wówczas należał do wybitnych fotogrametrów polskich, wniósł wiele do rozwoju fotogrametrii, opracowując między innymi podręcznik z fotogrametrii pt. „Współczesne metody i przyrządy fotogrametryczne” oraz monografię pt. „Fotogrametria płaska” (1951).

W 1954 r. Zarządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego dotychczasowy Wydział Geodezyjny został przemianowany na Wydział Geodezji i Kartografii, a wraz z tą zmiana dokonano zmian nazw większości istniejących katedr i zakładów. Powołana została także Katedra Kartografii, której kierownikiem został Felicjan Piątkowski. Przy Katedrze Fotogrametrii powołano natomiast Zakład Topografii, którego kierownikiem, po habilitowaniu się w roku akademickim 1951/1952, jako zastępca profesora, objął Marian Brunon Piasecki. Utworzenie drugiego Zakładu w Katedrze było zbieżne z uruchomieniem specjalności Fototopografii. W miejsce dotychczas wykładanej przez prof. Bronisława Piątkiewicza Fotogrametrii na dwóch semestrach, na Oddziale Pomiarów Podstawowych, została wtedy zwiększona liczba przedmiotów specjalizacyjnych – oprócz Fotogrametrii były to: Zdjęcia lotnicze, Topografia II, Instrumentoznawstwo fotogrametryczne, wybrane działy matematyki, Meteorologia i klimatologia oraz Astronomia z geodezją wyższą. Powstał wówczas wielokrotnie wznawiany podręcznik pt. „Fotogrametria lotnicza i naziemna” (1958), z którego uczyło się wiele pokoleń polskich fotogrametrów.

Z dniem 1 września 1955 r. na wniosek JM Rektora Politechniki Warszawskiej na Politechnikę Warszawską został przeniesiony służbowo Wacław Sztompke, który prowadził wykłady w zakresie wykonawstwa i obróbki zdjęć lotniczych oraz podstaw fotogrametrii. Z Katedrą Fotogrametrii współpracował w tym czasie również doc. mgr inż. Stanisław Dmochowski – szef Biura Fotogrametrycznego Głównego Urzędu Pomiaru Kraju, w którym wielu absolwentów Wydziału znajdowało ciekawą pracę. W roku 1957 pracę na pół etatu podjął Bronisław Dzikiewicz (pracownik Wojskowej Akademii Technicznej), który na Wydziale Geodezyjnym Politechniki Warszawskiej wykładał topografię. Ćwiczenia topografii prowadzili także Stanisław Pyszko (absolwent Wydziału), ppłk inż. Kazimierz Englert (w latach 1955-1962) oraz mgr inż. Jerzy Fellmann, przeniesiony z ówczesnej Katedry Pomiarów Szczegółowych, który aż do czasu przejścia na emeryturę (1989) był odpowiedzialny za topografię.
W roku 1960, po przejściu prof. Bronisława Piątkiewicza na emeryturę, kierownictwo Katedry i Zakładu Fotogrametrii objął prof. Marian Brunon Piasecki (prof. nzw. 1955, prof. zw. 1966). Kierownikiem Zakładu Topografii został wówczas płk Bronisław Dzikiewicz.

Dzięki dwóm znakomitościom w dziedzinie fotogrametrii, jakimi byli prof. Bronisław Piątkiewicz i prof. Marian Brunon Piasecki nastąpił w Katedrze szybki rozwój badań naukowych, głównie w zakresie fotogrametrii analitycznej i jej praktycznych zastosowań. W latach 60. w Katedrze Fotogrametrii zatrudnionych zostało wielu absolwentów zainteresowanych fotogrametrią. Byli to: Mieczysław Niepokólczycki (od 1956), Andrzej Majde (od 1961), Leonard Pęczek (od 1962) oraz Aleksandra Bujakiewicz (od 1964). Z Katedry Chemii Fizycznej na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej przeniósł się dr Tadeusz Guethner, który w Katedrze Fotogrametrii był odpowiedzialny za laboratorium fotograficzne.
Pierwszymi doktoratami z fotogrametrii na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej były w 1965 r. prace dr inż. Janusza Wapińskiego (promotor: prof. Marian Brunon Piasecki) oraz dr inż. Mieczysława Niepokólczyckiego (promotor: prof. Bronisław Piątkiewicz). Prof. Piasecki był także promotorem doktoratów: Andrzeja Majdego (1965), Tadeusza Wyszkowskiego (1968) – matematyka wykładającego dla specjalności Fototopografia, Leonarda Pęczka (1968), Adama Linsenbartha (1968) – późniejszego wieloletniego dyrektora Instytutu Geodezji i Kartografii), Jana Koniecznego (1970), Michała Roguskiego (1972) – pracownika Fotolotu, Cezarego Liperta (1979) – p.o. Szefa Zarządu Topograficznego Sztabu Generalnego WP w latach 1944-1976.

Od początku lat 60. jednym z wiodących obszarów zainteresowania pracowników Zakładu była fotogrametryczna inwentaryzacja zabytków architektonicznych i archeologicznych w kraju i zagranicą. Głównym specjalistą w tym zakresie był dr inż. Mieczysław Niepokólczycki, który z tego zakresu wykonał także pracę doktorską, a jako członek wypraw naukowych prof. Michałowskiego, dokumentował metodami fotogrametrycznymi obiekty zabytkowe na terenie Syrii, Sudanu i Egiptu (m.in. świątynię Deir El-Bahari przed jej zalaniem). Z innych prac realizowanych ówcześnie w Zakładzie należy wymienić fotogrametryczne opracowanie ruin kościoła św. Brygidy w Gdańsku, Stare Miasto w Warszawie czy obiekty w Wiślicy, Opatowie i Głogowie. W pracach tych uczestniczyli m.in. A. Majde, A. Bujakiewicz, J. Wapiński, H. Skrobek, B. Legun, A. Bogusławski, Z. Prządka. Warte podkreślenia jest także odtworzenie przez Andrzeja Majdego, na autografie A5, kształtu górnej części wieży Zamku Królewskiego na podstawie zdjęć amatorskich wykonanych przed II wojną światową.

W roku akademickim 1970/71 na Wydziale Geodezji i Kartografii powołano do życia Instytut Fotogrametrii i Kartografii, w ramach którego aż do roku 2007 funkcjonował Zakład Fotogrametrii, utworzony z przekształcenia Katedry Fotogrametrii. Z byłej Katedry w skład Zakładu weszli: prof. dr hab. inż. Marian Brunon Piasecki – były kierownik Katedry i Zakładu Fotogrametrii, prof. nzw. Bronisław Dzikiewicz – były kierownik Zakładu Topografii, doc. mgr inż. Wacław Sztompke, starsi wykładowcy: mgr inż. Stanisław Bartoszewicz i dr Tadeusz Guethner, adiunkci: dr inż. Andrzej Majde, dr inż. Mieczysław Niepokólczycki, dr inż. Leonard Pęczek, dr inż. Janusz Wapiński i dr inż. Jerzy Fellmann, starsi asystenci: mgr inż. Aleksandra Bujakiewicz i mgr Jan Jasiński oraz pracownicy techniczni: Irena Gąsiorowska, Czesława Pomazańska, Elżbieta Porębska i Adam Bogusławski. Na początku lat 70. do Zakładu zostali przyjęci: Lech Bosek (w 1970), Ryszard Preuss (w 1971), Henryk Skrobek (w 1974), Andrzej Motas (w 1975) i Bogdan Legun (w 1975). Z Zakładem był wówczas związany także absolwent Wydziału – Władysław Kowalczyk, który był zatrudniony w Komendzie Głównej MO, a następnie w Policji RP. Dzięki tej współpracy powstały autorskie opracowania pracowników Zakładu dotyczące zastosowań technik fotogrametrycznych w zastosowaniach policyjnych.

Kolejnymi kierownikami Zakładu byli: prof. dr hab. inż. Marian Brunon Piasecki (1970-1975), doc. Janusz Wapiński (1975-1980), doc. dr hab. inż. Andrzej Majde (1977-1978), doc. dr hab. inż. Aleksandra Bujakiewicz (1980-1984), dr inż. Ryszard Preuss (p.o. kierownika, 1985 1987) i prof. dr hab. inż. Stanisław Białousz (1991-2002), a po powrocie z kontraktów na Uniwersytetach w Zambii i Zimbabwe ponownie prof. dr hab. inż. Aleksandra Bujakiewicz (2002-2007).
Lata 60. i 70. XX w. to lata intensywnego rozwoju i wdrażania nowych metod fotogrametrii analitycznej w Polsce. W połowie lat 60., grupa polskich fotogrametrów, entuzjastów nowych analitycznych opracowań fotogrametrycznych, stworzyła – pod patronatem doc. Tadeusza Wyszkowskiego (matematyka i entuzjasty fotogrametrii) oraz prof. Mariana B. Piaseckiego – tzw. (nieformalny) Zespół Fotogrametrii Analitycznej, której Członkowie, na systematycznie odbywających się spotkaniach (w większości w Katedrze Fotogrametrii PW), dokształcali się wzajemnie, kolejno prezentując podstawy różnych podejść fotogrametrii analitycznej. W latach 1967-1971 powstały prace doktorskie z tego zakresu (A. Majde, A. Bujakiewicz, L. Pęczek). Inicjowano projekty z analitycznej fotogrametrii lotniczej oraz naziemnej, w tym realizowane w National Research Council of Canada (L. Pęczek – 1972/73, A. Bujakiewicz –1974/75), dzięki pomocy dr Teodora Blachuta, który kierował Sekcją Fotogrametryczną NRC.

W kolejnych latach powstały następne prace doktorskie z zakresu zastosowań fotogrametrii analitycznej (R. Preuss, 1978) oraz rozprawy habilitacyjne (L. Pęczek, 1975; A. Majde,1976; A. Bujakiewicz; 1980). W 1972 roku zostało wydane przez PPWK pierwsze zbiorowe opracowanie w zakresie fotogrametrii analitycznej pt. „Fotogrametria analityczna”, autorstwa: T. Wyszkowski, M. Gałda, A. Bujakiewicz, L. Pęczek, W. Bychawski, S. Dąbrowski, Cz. Wajrak, a w 1974 roku Wydawnictwo PW wydało skrypt A. Majdego, pt. „Podstawy fotogrametrii analitycznej”.

Rozwój fotogrametrii analitycznej oraz dostępność w Zakładzie fotogrametrycznego systemu pomiarowego do opracowań analitycznych (stekometr Zeiss), elektronicznie wspomaganego autografu analogowego A8 Wild w celu numerycznej rejestracji, a także rozwijających się ośrodków komputerowych (później także autografu analityczny P3) wyzwoliły zainteresowanie Zakładu pomiarami inżynierskimi. Przejawiło się to realizacją szeregu tematów badawczych i wdrożeń, m.in.: badania przestrzennego kształtu prefabrykatów budowlanych (L. Pęczek, A. Bujakiewicz, 1973, na zlecenie Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”), eksperymentalny pomiar kształtu płaszczyzn stykowych statku na terenie Stoczni Gdańskiej (L. Pęczek, A. Bujakiewicz, B. Legun, 1974), badanie zmian dynamicznych kształtu w procesie tłoczenia wybuchowego na podstawie obrazów z szybkiej kamery filmowej (metoda opracowana przez A. Majdego, 1975), badania statycznych i dynamicznych odkształceń prototypów dźwigów (A. Bujakiewicz, R. Preuss, B. Legun, A. Majde, 1976/77, zlecenie Zakładu Doświadczalnego Maszyn Budowlanych i Drogowych „Budor”), badania zmian elementów nośnych (wiązarów) konstrukcji hal przemysłowych na terenie kopalni miedzi w Lubiniu (A. Majde, R. Preuss, A. Bujakiewicz, Z. Kurczyński, Z. Prządka, W. Wolniewicz), metoda i technologia pomiaru fotogrametrycznego odkształceń i zarysowań betonu (A. Majde, 1978), technologia fotogrametrycznego pomiaru przemieszczeń zapór ziemnych, ekranów asfaltowych i osuwisk (M. Niepokólczycki, 1978). Zaproponowano również fotogrametryczne metody diagnostyki, kontroli leczenia i badań dla ortodoncji, ortopedii oraz protetyki (A. Majde, 1977). Opracowane w tym okresie metody zdały praktyczny egzamin i okazały się wręcz niezastąpione w przypadku rejestrowania zjawisk dynamicznych. Wyniki wielu opracowań fotogrametrycznych były wykorzystywane przez specjalistów wielu branż i stanowiły podstawę dalszych specjalistycznych badań naukowych. W tym okresie, dzięki specjalnym programom resortowym, za dewizy zakupiono ploter wektorowy dla potrzeb Zakładu.
Początek lat 80. XX w. to kontynuacja intensywnego rozwoju badań w zakresie fotogrametrii. Nadal przyjmowano młodych uzdolnionych fotogrametrów, wśród których byli: Zbigniew Prządka (w 1978 r.), Zdzisław Kurczyński (w 1979 r.), Edward Tomiczak (w 1980 r.), Wiesław Wolniewicz (w 1981 r.), Stanisław Niewiarowski (w 1983 r.), Dorota Zawieska (w 1984 r.) i Jolanta Orlińska (w 1993 r.). Trudne lata 80. przyniosły szereg zmian na Wydziale, wielu pracowników Zakładu wyjechało za granicę, część na zagraniczne kontrakty (doc. dr hab. Leonard Pęczek na Uniwersytet w Nigerii, doc. dr hab. Aleksandra Bujakiewicz na Uniwersytet w Zambii, a następnie w Zimbabwe), inni wyemigrowali na stałe. Pełniącym obowiązki kierownika Zakładu został dr inż. Ryszard Preuss, który w latach 1991-1993 sprawował również funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Fotogrametrii i Kartografii. Ze względu na zmniejszenie się kadry Zakładu w końcówce lat 80. i na początku lat 90. zajęcia dydaktyczne prowadzili na zlecenia albo część etatu m.in. dr inż. Stanisław Dąbrowski, dr hab. inż. Jerzy Butowtt, prof. Wojciech Bychawski, dr inż. Jan Konieczny, dr hab. inż. Adam Linsenbarth.

Lata 70’ – dr inż. Mieczysław Niepokólczycki na inżynierskich pomiarach fotogrametrycznych.(fot. Archiwum Zakładu)

Od końca lat 70. oraz w latach 80. zainicjowane zostały także prac badawcze wykorzystujące zdjęcia niemetryczne oraz ich korekcja (rozprawa habilitacyjna A. Bujakiewicz, 1980) oraz zobrazowania niefotograficzne w opracowaniach fotogrametrycznych. Można tu odnotować m.in.: wykorzystanie obrazów pozyskanych telewizyjną kamerą przemysłową (praca doktorska R. Preussa, 1978), badanie zniekształceń geometrii obrazów skanerowych (Z. Kurczyński, A. Bujakiewicz, R. Preuss, 1979), badania dotyczące korekcji geometrycznej lotniczych obrazów skanerowych i radarowych (praca doktorska Z. Kurczyńskiego, 1984), pomiar kształtu i zmian części ciała (kręgosłup) przy zastosowaniu stereo-rentgenografii (A. Bujakiewicz, 1978-80) oraz techniki mory realizowanej analogowo, sprawdzonej na podstawie pomiaru kształtu kręgosłupów grupy 600 uczniów Szkoły Przyzakładowej w Ursusie (A. Bujakiewicz, D. Zawieska, 1980-84).

W 1992 r. opracowano system mory projekcyjnej, z automatyczną analizą obrazów oraz specjalistycznym oprogramowaniem medycznym do analizy wad postawy, za który został przyznany patent (m.in. D. Zawieska, P. Podlasiak). Został on wdrożony w wielu ośrodkach medycznych i wykorzystany w projekcie badawczym pt. „Wykorzystanie systemu mory projekcyjnej w profilaktyce medycznej zawodowych chorób kręgosłupa w aspekcie ergonomicznego stanowiska pracy. Strategiczny Program Rządowy (SPR.1 0410.22) nt. Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy (1998-2001, kierownik projektu: D. Zawieska).

W latach 90. prowadzone były intensywne badania nad rozwojem technologii opracowania numerycznego zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych. Przygotowano technologię modernizacji analogowego i analitycznego sprzętu fotogrametrycznego wraz z opracowaniem pakietu oprogramowania do numerycznego przetwarzania danych obrazowych NADZÓR, DIGIMAP, DIGIDEM, JUSTIS, JUSTA i KALIB (wdrożenia produkcyjne R. Preuss, E. Nowak. E. Tomiczak). System NADZÓR służył do wspomagania obserwacji na stereokomparatorach precyzyjnych oraz pozwalał na zbieranie danych dla wyrównania aerotriangulacji i na kontrolę błędów grubych.

Początek lat 90’ – Laboratorium Fotogrametrii, zajęcia dydaktyczne na autografie A8. (fot. Archiwum K.Osińska-Skotak)

System ten został zainstalowany m.in. w Państwowym Przedsiębiorstwie Geodezyjno-Kartograficznym w Warszawie oraz przy realizacji prac eksportowych w Libii, prowadzonych przez Przedsiębiorstwo Polservice oraz Przedsiębiorstwo Eksportu Geodezji i Kartografii GEOKART. Z kolei sterowany komputerowo fotogrametryczny system opracowania map o nazwie DIGIMAP został wdrożony w wielu instytucjach w Polsce zajmujących się opracowaniami fotogrametrycznymi oraz w Ugandzie przy pracach realizowanych przez Instytut Geodezji i Kartografii. Rozwiązania te nie ustępowały podobnym rozwiązaniom oferowanym przez firmy zagraniczne i przez szereg lat z powodzeniem stosowano je w pracowniach fotogrametrycznych wielu przedsiębiorstw geodezyjnych (PPGK, WPG, GEOPOZ, OPGK Lublin, OPGK Gdańsk oraz PP Pracownie Konserwacji Zabytków) oraz w Zarządzie Topograficznym Wojska Polskiego. Opracowane rozwiązania zostały wyróżnione nagrodami Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. W latach 1993-1995, na zamówienie Komendy Głównej Policji, opracowano i wdrożono system PHOTOMETRIC do sporządzania dokumentacji pomiarowej wypadków drogowych na podstawie zdjęć fotograficznych (R. Preuss, E. Nowak).

W roku akademickim 1987/88, po przejściu do Zakładu Fotogrametrii Politechniki Warszawskiej prof. Stanisława Białousza, (kierownika Zakładu od 1991 r.) utworzono nowy zespół naukowo-dydaktyczny – Zespół teledetekcyjny, z planowanym przekształceniem go w Zakład Teledetekcji. W 1991 r. w ramach Zakładu Fotogrametrii staraniem prof. Stanisława Białousza powstało nowoczesne Laboratorium Teledetekcji, w którym rozwijano techniki cyfrowe do interpretowania zdalnie pozyskiwanych danych. Jego współtwórcami i pierwszymi pracownikami naukowo-dydaktycznymi byli: Jerzy Chmiel, Krystyna Lady-Drużycka, Zbigniew Malinowski oraz Maria Oszmiańska i Halina Żakowska, jako pracownicy naukowo-techniczni. Swoim doświadczeniem wspierał Zespół w dydaktyce prof. dr hab. inż. Wojciech Bychawski z Instytutu Geodezji i Kartografii. Początki nie były łatwe – jeden komputer AT z dwoma monitorami, do przetwarzania satelitarnych zdjęć wielospektralnych. Przełom przyniósł dopiero projekt TEMPUS (1994-1997) finansowany przez Unię Europejską, a mający na celu m.in. unowocześnianie dydaktyki. Dzięki funduszom z tego programu laboratorium zostało wyposażone w specjalistyczne stacje robocze, służące do przetwarzania obrazów satelitarnych – francuski system PERICOLOR 2001 z oprogramowaniem GEOPERICOL oraz holenderski system ILWIS. W kolejnych latach zainstalowano amerykańskie oprogramowanie ERDAS.

Rok 1994 - prof. Stanislaw Białousz i prof. Kazimierz Czarnecki w Laboratorium Teledetekcji i Systemów Informacji przestrzennej w sali 146. (fot. Archiwum Zakładu)

Rok 1994 – Mazury - wizja terenowa podczas projektu polsko-szwedzkiego. Od lewej: Gunno Renman (KTH), Agnieszka Kietlińska (SGGW), Jerzy Chmiel, Stanisław Białousz, Józef Mosiej (SGGW). (fot. Archiwum Zakładu)

Pracownicy Laboratorium wyjeżdżali na krótko i długoterminowe staże naukowe (Uniwersytet w Gandawie, INRA w Avignon i Orleanie, GDTA w Tuluzie, KTH w Sztok-holmie) i doskonalili metody badawcze i dydaktyczne. Program TEMPUS zakończył się pełnym sukcesem – jednostka Politechniki Warszawskiej otrzymała miano flagowego laboratorium z teledetekcji. Dzięki intensywnej współpracy z zagranicą nastąpił intensywny rozwój badań w zakresie zastosowań teledetekcji i wymiana naukowa z instytucjami zagranicznymi. Pierwsze realizowane prace dotyczyły wykorzystania teledetekcji i systemów informacji przestrzennej do badań środowiska przyrodniczego – prowadzono prace nad możliwościami wykorzystania teledetekcji do oceny degradacji środowiska (we współpracy z Royal Institute of Technology w Sztokholmie), w oparciu o doświadczenia z interpretacji zdjęć lotniczych rozwijano krajobrazową metodę interpretacji zdjęć satelitarnych SPOT-stereo, zdjęć wielospektralnych SPOT i LANDSAT TM dla celów kartografii gleb (wspólnie z francuskim Państwowym Centrum Badań Kosmicznych CNES), a we współpracy z francuskim ośrodkiem naukowym INRA (Insitute National de la Recherche Agronomique) w Avignon prowadzono badania nad charakterystykami spektralnymi powierzchni wzorcowych. Równolegle odbywały się wymiany na studia podyplomowe i doktoranckie oraz staże naukowe. Część pracowników, doktorantów i studentów ostatnich lat odbyło szkolenia i staże praktyczne we Francji w konsorcjum na rzecz rozwoju teledetekcji (GDTA), które – w imieniu Unii Europejskiej – wydawało nowy rodzaj dyplomu – „European Professional Postgraduate Diploma in Geoinformation”. Z inicjatywy polskiej studentki studiującej w Szwajcarii zaczęła się także współpraca z Politechniką w Lozannie, która dotyczyła systemów jakości nauczania, a zaowocowała pięcioma długoterminowymi stażami, jakie odbyli pracownicy i studenci Wydziału Geodezji i Kartografii.

Rok 1998 – Stażyści GDTA, Toulouse, Francja.
Od lewej: Jerzy Chmiel,Dariusz Gotlib, Marek Mróz, Joanna Ostrowska, Stanisław Białousz,pracownik GDTA.(fot. Archiwum Zakładu)

W 1999 r., w rezultacie przeprowadzonego konkursu, na stanowisko profesora nadzwyczajnego zatrudniono dr hab. inż. Aleksandrę Bujakiewicz, która objęła także funkcję kierownika Zespołu Fotogrametrii.
Ze względu na wzmożone zainteresowanie teledetekcją i fotogrametrią młodych absolwentów Wydziału, w 1995 r. stworzono możliwość poszerzania wiedzy w ramach studiów doktoranckich. W zakresie zastosowań teledetekcji podjęli je: Katarzyna Osińska-Skotak, Joanna Pluto-Kossakowska i Ewa Pilich, a w zakresie fotogrametrii w 1996 r.: Joanna Nowak i Michał Kowalczyk. Po uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych część ówczesnych doktorantów została zatrudniona w Zakładzie Fotogrametrii na stanowiskach adiunktów.

W latach 90. i na początku lat 2000. Zespół Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej współpracował ze SPOT IMAGE z Tuluzy, w zakresie metodyki opracowania map satelitarnych i możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych dla potrzeb SIP na poziomie gminy, oraz z Royal Institute of Technology ze Sztokholmu, w zakresie zastosowania SIP i teledetekcji do planowania oraz zarządzania zasobami naturalnymi. Pracownicy brali także udział w projekcie FRDL/PHARE, który dotyczył wykorzystania systemu informacyjnego dla harmonizacji studiów uwarunkowań i planów zagospodarowania przestrzennego gmin Puszczy Białej. W tym okresie Zakład realizował wiele projektów naukowo-badawczych i rozwojowych, krajowych i międzynarodowych, powstała wówczas m.in. pierwsza cyfrowa baza danych gleb Polski 1:1 000 000 (S. Białousz, J. Chmiel, K. Lady-Drużycka), opracowano koncepcję systemu informacji przestrzennej dla województwa ostrołęckiego (kierownik projektu: R. Preuss), a później również dla województwa mazowieckiego (kierownik projektu: S. Białousz). Rozwijane były metody przetwarzania obrazów satelitarnych dla potrzeb badań środowiska i krajobrazu (rozprawa doktorska J. Chmiela, 2002; rozprawa doktorska E. Pilich-Blaquiere, 2004; K. Lady-Drużycka, K. Osińska-Skotak) oraz aktualizacji baz danych o glebach (rozprawa doktorska J. Pluto-Kossakowskiej, 2003; J. Chmiel). Opracowano metodykę przetwarzania jednokanałowych satelitarnych zdjęć termalnych (rozprawa doktorska K. Osińskiej-Skotak, 2001). Zaprojektowano i wdrożono technologię opracowania bazy danych gleb i krajobrazu zlewni Odry – pierwszego w Europie opracowania cyfrowej bazy danych o szczegółowości 1:250 000, która wykorzystywała zautomatyzowane podejście do wykonania części geometrycznej bazy danych o glebach (S. Białousz, J. Chmiel, K. Osińska-Skotak, J. Pluto-Kossakowska), ponadto do opracowania tzw. jednostek glebowo-krajobrazowych wykorzystano numeryczny model rzeźby terenu oraz zdjęcia satelitarne, co było wówczas podejściem pionierskim. W roku 2001 – w wyniku realizacji projektu Komisji Europejskiej pt. Development of the soil digital database for the area of the Odra basin of the scale 1:250 000 (kierownik projektu: S. Białousz) – Laboratorium Teledetekcji i SIP uzyskało status „Center of excellence” Komisji Europejskiej w zakresie „Soil survey and soil information systems”. Równolegle z badaniami naukowymi rozwijano także metody nauczania w ramach projektów: PRONET CCE – Multimedia Computer Based On-Line Training and Support Service for Professionals in Countries of Central Europe (1996-1999, IV PR UE), Postgraduate European – Traitement de l’information oraz TRISIG (1999-2002, Pro-gram Leonardo).

W 1999 r., na stanowisko profesora nadzwyczajnego zatrudniono dr hab. inż. A. Bujakiewicz, która objęła także funkcję kierownika Zespołu Fotogrametrii.

Rozwój fotogrametrii cyfrowej zapoczątkowany w połowie lat 90. to nowa era w rozwoju technologii fotogrametrycznych. Dotychczasowe fotogrametryczne instrumenty analogowe i analityczne zostały zastąpione stacjami cyfrowymi z odpowiednim oprogramowaniem, a w kolejnych latach analogowe kamery lotnicze zostały wyparte przez kamery cyfrowe (od 2000 r.). Ta kombinacja umożliwiła automatyzację procesu zarówno na etapie pomiaru zdjęć cyfrowych. jak i ich przetwarzaniu.

Rok 2000 - wielostanowiskowe Laboratorium Fotogrametrii Cyfrowej.
Od lewej: Joanna Nowak, Dorota Zawieska, Piotr Podlasiak, Elżbieta Andrzejewska, Henryk Skrobek.(fot. Archiwum Zakładu)

W 2000 r. dla obsługi dydaktyki i prac badawczych w Zakładzie powstało bardzo nowoczesne, wielostanowiskowe laboratorium fotogrametrii cyfrowe które w kolejnych latach było aktualizowane i rozszerzane, poprzez dołączanie nowych stacji roboczych (m.in. INFO) i modułów, w tym także do opracowywania zdjęć bliskiego zasięgu. Zgodnie z trendem światowym nauczanie fotogrametrii przestawiono na technologie cyfrowe.
W roku 2001 funkcję kierownika Zakładu Fotogrametrii objęła prof. Aleksandra Bujakiewicz, która pełniła ją do roku 2012, także po zmianach organizacyjnych na Wydziale, kiedy to 1 stycznia 2008 r. zmianie uległa nazwa Zakładu na Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej. W latach 2000-2010 do grona pracowników Zakładu dołączyli: Sebastian Różycki (w 2000 r.), Wiesław Wolniewicz (w 2000 r.), Anna Fijałkowska (w 2006 r.), Przemysław Kupidura (w 2007 r.), Piotr Koza (w 2007 r.) i Krzysztof Bakuła (w 2009 r.).

Rok 2000 – prof. Aleksandra Bujakiewicz w nowym Laboratorium Fotogrametrii Cyfrowej. (fot. Archiwum Zakładu)

W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku nastąpił szybki rozwój cyfrowych technologii fotogrametrycznych, w tym bliskiego zasięgu. Powszechne wdrożenie lotniczych kamer cyfrowych, lotniczych i naziemnych systemów skaningu laserowego, rozszerzyło znacznie zakres zastosowań, m.in. w zakresie 3D modelowania. W Zakładzie wykonywano w tym okresie wiele prac badawczych i wdrożeniowych z różnorodnej tematyki. W ramach prac własnych (praca doktorska D. Zawieska) opracowano zmodyfikowany system pomiarowy układu mięśniowo-szkieletowego człowieka z wykorzystaniem rastrów optycznych do generowania prążków mory, z wykorzystaniem kamer CCD do akwizycji obrazów oraz opracowaniem specjalistycznego algorytmu do przetwarzania obrazów mory (A. Spik, Wydz. Mechaniki Precyzyjnej PW, P. Podlasiak Wydział MEiL/GiK PW) oraz wyznaczania parametrów medycznych (J. Nowotny, AWF Katowice). Zgłoszono zastrzeżenie patentowe nr 170284 pod nazwą „System i urządzenie diagnozowania wad postawy ciała człowieka metodą mory”, (D. Zawieska, J. Nowotny, P. Podlasiak).

Był to okres ustrojowych przemian w gospodarce. Pracownicy Zakładu włączyli się w sztandarowe prace na poziomie krajowym, a mianowicie wsparcie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii w zakresie opracowania standardów zdjęć lotniczych i ortofotomap dla potrzeb budowy Systemu Identyfikacji Działek Rolnych – LPIS oraz wsparcie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w zakresie wykorzystania technik teledetekcyjnych do kontroli dopłat bezpośrednich. Drugim zadaniem o równie fundamentalnym znaczeniu dla branży geodezyjnej było rozpoczęcie prac nad budową numerycznego modelu terenu w skali kraju, a następnie opracowanie i wdrożenie standardu Bazy Danych Topograficznych (obecnie BDOT10k). W pracach tych, w zakresie prac fotogrametrycznych uczestniczyli pracownicy Zakładu: Zdzisław Kurczyński i Ryszard Preuss, natomiast jako konsultant merytoryczny w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pracowała J. Chmiel.

W Zakładzie wykonywano w tym okresie wiele prac badawczych i wdrożeniowych z różnorodnej tematyki. Zakończone zostały prace doktorskie z zakresu fotogrametrii bliskiego zasięgu (J. Nowak, 2002; D. Zawieska, 2003; M. Kowalczyk, 2003) oraz rozprawa habilitacyjna Z. Kurczyńskiego (2004) nt. „Współdziałanie wieloźródłowych systemów obrazowania powierzchni Ziemi”.
W obszarze współpracy z tzw. otoczeniem społecznym i gospodarczym warte odnotowania jest Opracowanie technologii modernizacji ewidencji gruntów i budynków na terenach, gdzie funkcjonują mapy ewidencyjne w skali 1:2 880 z wykorzystaniem metod fotogrametrii cyfrowej, wyróżnione Nagrodą Ministra Infrastruktury (2003), i Opracowanie ortofotomapy zniszczonej Warszawy na podstawie zdjęć lotniczych z 1945 roku, nagrodzone Nagrodą Ministra Budownictwa (2006). W obu tych przedsięwzięciach brał udział Zdzisław Kurczyński.

W zakresie badań naukowych w tym okresie podjęto temat korekcji geometrycznej i przydatności wysokorozdzielczych zobrazowań satelitarnych do zasilania baz danych topograficznych. Była to odpowiedź na zaistniałe w świecie systemy satelitarne o bardzo dużej rozdzielczości przestrzennej VHRS oraz podjęte w kraju prace nad budową bazy danych topograficznych na poziomie mapy topograficznej w skali 1:10 000. W tym zakresie w Zakładzie zrealizowano kilka projektów badawczych, m.in. granty Komitetu Badań Naukowych: „Korekcja geometryczna wysokorozdzielczych zobrazowań satelitarnych i ich wykorzystanie dla tworzenia bazy danych” (2003-2005, kierownik projektu: W. Wolniewicz), „Opracowanie elementów wektorowych bazy danych topograficznych oraz metod i technologii dyskretnej wielospektralnej analizy zmian powierzchniowych w oparciu o wysokorozdzielcze obrazy satelitarne” (grant celowy, 2003-2005, kierownik projektu: W. Wolniewicz, wdrożenie produkcyjne do Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego).

Ważnymi projektami badawczymi tego okresu były również: „Metodyka wykorzystania eksperymentalnych danych satelitarnych CHRIS/PROBA w analizie jakości wód jeziornych w relacji do struktury pokrycia terenu zlewni” (2003-2005, kierownik projektu: K. Osińska-Skotak), „Obiektowe podejście do klasyfikacji zdjęć satelitarnych VHR, rozwinięcie o elementy wiedzy dodanej i wiedzy eksperckiej” (2005 2007, kierownik projektu: J. Chmiel), „Numeryczne modelowanie fragmentów rzeźb w celu rekonstrukcji oryginalnego kontekstu zabytku” (2004-2006, kierownik projektu: A. Bujakiewicz), „Badanie jakości True-Ortho w aspekcie wykorzystywanych do jego generowania danych źródłowych” (2007-2009, kierownik projektu: R. Preuss), „Metodyka przetwarzania zdjęć super-spektralnych CHRIS/ PROBA dla celów monitorowania jakości wód jeziornych” (2006-2008, kierownik projektu: K. Osińska-Skotak), „Monitoring of the Masuria Lakes eutrophication processes using superspectral CHRIS/PROBA images – SWANLAKE Project” (projekt ESA, 2005-2013, kierownik projektu: K. Osińska-Skotak), „Rozwinięcie metod integracji danych z lotniczego skaningu laserowego i z cyfrowych zdjęć lotniczych” (2008-2011, kierownik projektu: P. Koza), „Rozszerzenie metod cyfrowego przetwarzania danych teledetekcyjnych o funkcje morfologii matematycznej” (2007-2009, kierownik projektu: P. Kupidura). Wynikiem realizowanych prac badawczych były monografie naukowe, podręczniki i opracowania kartograficzne: „Podstawy fotogrametrii” Z. Kurczyńskiego i R. Preussa, „Lotnicze i satelitarne obrazowanie Ziemi” Z. Kurczyńskiego, „Metodyka wykorzystania super i hiperspektralnych danych satelitarnych w analizie jakości wód śródlądowych” – monografia habilitacyjna K. Osińskiej-Skotak (2010), „Morfologia matematyczna w teledetekcji” P. Kupidury, P. Kozy i J. Marciniaka, „Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii i ochrony gleb” F. Kuźnickiego, S. Białousza i P. Skłodowskiego, mapy do Atlasu Rzeczypospolitej (S. Białousz), mapa gleb Polski wg klasyfikacji FAO (B. Dobrzański, F. Kuźnicki, S. Białousz) współautorstwo „Soil Atlas of Europe” oraz „European Geographical Soil Database 1:1M” (S. Białousz), zbiorowa monografia „System Baz Danych Przestrzennych dla województwa mazowieckiego” pod red. S. Białousza.

W latach 2012-2020 kierownikiem Zakładu była dr hab. inż. Katarzyna Osińska-Skotak. W tym czasie Zakład wzmocnili, w zakresie teledetekcji i systemów informacji przestrzennej: Joanna Pluto-Kossakowska, Małgorzata Radło-Kulisiewicz, Helena Łoś, Sylwia Marczak, Oskar Graszka, Aleksandra Radecka, Anna Podkowa, a w zakresie fotogrametrii: Jakub Markiewicz, Wojciech Ostrowski, Magdalena Pilarska, Artur Karol Karwel. W zakresie realizowanych projektów zatrudnieni byli również Konrad Górski, Adam Salach, Łukasz Jełowicki, Arkadiusz Jagura, Adam Kocot, Anna Kubicka.

Obecnie, od 2020 r., kierownikiem Zakładu jest dr hab. inż. Dorota Zawieska. Ostatnio do Zespołu Fotogrametrii dołączyli Artur Nowakowski, Anna Płatek oraz Dorota Marczykowska.

W strukturze Zakładu funkcjonują dwa zespoły dydaktyczne: Zespół Fotogrametrii oraz Zespół Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej. Zakład posiada cztery specjalistyczne pracownie dydaktyczno-badawcze: Laboratorium Teledetekcji Satelitarnej, Laboratorium Systemów Informacji Przestrzennej, Laboratorium Fotogrametrii Cyfrowej i Laboratorium Danych 3D. Służą one zarówno dydaktyce, jak również naukowemu rozwojowi pracowników i doktorantów.

Zakład prowadzi badania naukowe z szerokiego zakresu tematycznego: fotogrametrii lotniczej, fotogrametrii bliskiego zasięgu, lotniczego i naziemnego skaningu laserowego, teledetekcji i systemów informacji przestrzennej oraz ich zastosowań w różnych dziedzinach nauki i gospodarki. Prowadzone prace skupiają się w szczególności na rozwijaniu oraz automatyzowaniu procesów i metod cyfrowego przetwarzania danych lotniczych także niskopułapowych) i satelitarnych (wielo-, super-, hiperspektralnych, radarowych i termalnych) i ich zastosowaniu w różnych dziedzinach (m.in. monitorowaniu i ochronie środowiska, archeologii, gospodarce przestrzennej, zarządzaniu kryzysowym), badaniach z zakresu metodyki generowania ortofotomap, true-ortho i numerycznego modelu terenu, numerycznego modelu pokrycia terenu, metodyki integracji danych wieloźródłowych i wielosensorowych (skaningu lotniczego i naziemnego, danych z sensorów optycznych, optycznych i mikrofalowych itd.), z zakresu projektowania systemów informacji przestrzennej dla potrzeb administracji publicznej i różnych instytucji branżowych, jak również nad metodyką analiz przestrzennych i modelowania różnorodnych zjawisk i procesów.

Pracownicy Zakładu mają duże doświadczenie w zakresie praktycznego wykorzystania metod przetwarzania cyfrowego obrazów naziemnych, lotniczych i satelitarnych oraz obrazów i danych ze skaningu lotniczego i naziemnego m.in. dla potrzeb inwentaryzacji stanu zagospodarowania terenu (archiwalnego i aktualnego), tworzenia modeli 3D, opracowania tematycznych baz danych przestrzennych czy oceny stanu środowiska. Prowadzone prace często mają charakter interdyscyplinarny i są realizowane we współpracy międzyzespołowej, międzyzakładowej i międzyinstytucjonalnej. Zakład współpracuje z różnymi jednostkami naukowymi i instytucjami, m.in. z Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Instytutem Ochrony Środowiska, Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie, Uniwersytetem Mikołaja Kopernia w Toruniu, Institute National de la Recherche Scientifique (Quebec, Kanada), Durham University (UNESCO Chair in Archaeological Ethics and Practice in Cultural Heritage) oraz firmami: MGGP Aero, MSP, Smarttech 3D, ASTRI Polska. Prowadzi również aktywną działalność w zakresie wykonywania ekspertyz naukowych, m.in. dla potrzeb sądownictwa. Pracownicy Zakładu uczestniczą czynnie w pracach Polskiego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji oraz Oddziału Teledetekcji i Geoinformatyki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, jak również w pracach organizacji i instytucji międzynarodowych, w tym grupach roboczych i komisjach UE, FAO, Międzynarodowego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji (ISPRS), Międzynarodowej Unii Nauk o Glebie. Prof. Stanisław Białousz (obecnie profesor emerytowany) jest od wielu lat członkiem Francuskiej Akademii – Nauk Academie d’Agriculture de France. Są również aktywni w życiu zawodowym krajowego środowiska zawodowego. Przejawia się to m.in. pełnieniem obieralnych funkcji w gremiach naukowych i zawodowych poza Politechniką Warszawską. Byli i są m.in. członkami Zarządu stowarzyszeń zawodowych – Polskiego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji, Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej, Oddziału Teledetekcji i Geoinformatyki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, członkami rad naukowych instytutów – Instytutu Geodezji i Kartografii. Pracownicy Zakładu byli wybierani do Komitetu Badań Naukowych i Rady Nauki (S. Białousz) i Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (P. Koza). Laboratorium Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej jest członkiem sieci EEGEXCS – European Education in Geodetic Engineering, Cartography and Surveying oraz European Association of Remote Sensing Laboratories – Earsel.

W ostatnich kilku latach wiele prac badawczych i badawczo-rozwojowych dotyczyło zagadnień związanych z automatyzacją przetwarzania danych wieloźródłowych oraz uzyski-wania na ich podstawie informacji tematycznej, zastosowania bezzałogowych statków powietrznych w zarządzaniu kryzysowym, monitorowaniu i ocenie stanu środowiska przyrodniczego, stanu zagospodarowania terenu i rozwoju urbanistycznego. Zakład może się pochwalić pewnymi osiągnięciami w tym zakresie, takimi jak: opracowanie metodyki przetwarzania danych z lotniczego skanowania laserowego (redukcja ilościowa zbiorów danych) w celu ich efektywnego i wiarygodnego wykorzystania w modelowaniu hydraulicznym dla tworzenia map zagrożenia powodziowego (badania finansowane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej projekt Ventures, kierownik projektu: K. Bakuła, rozprawa doktorska, 2014), wdrożenie bezzałogowego systemu pomiarowego (skaner laserowy i kamera) dla Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej zrealizowanego przez konsorcjum MSP Marcin Szender i Politechnika Warszawska Wydział Geodezji i Kartografii (dostawa platformy, oprogramowania, szkolenia, ekspertyza zawierająca metodykę przetwarzania danych); zastosowanie granulometrii obrazowej w klasyfikacji treści zdjęć satelitarnych (monografia habilitacyjna P. Kupidury, 2014), opracowanie metodyki automatycznej detekcji wybranych klas zagospodarowania terenu z wykorzystaniem satelitarnych obrazów optycznych, stanowiące wynik prac badawczo-rozwojowych wdrożonych przez firmę VALUE Tank (K. Osińska-Skotak, J. Pluto-Kossakowska, P. Kupidura), opracowanie metody wykrywania azbestowo-cementowych pokryć dachowych na podstawie danych wieloźródłowych (K. Osińska-Skotak, W. Ostrowski). Intensywnie rozwija się kierunek badawczy obejmujący modelowanie 3D obiektów (monografia habilitacyjna D. Zawieskiej, 2013), w tym bazujące na integracji danych ze zdjęć cyfrowych i skaningu naziemnego,w szczególności dla potrzeb inwentaryzacji zabytków.

W 2020 roku Zakład zakończył realizację dwóch dużych projektów badawczo-rozwojowych finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – projekt na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa pt. Zaawansowane technologie wspomagające przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z powodziami SAFEDAM (projekt realizowany przez konsorcjum pięciu instytucji, lider konsorcjum PW, kierownik projektu: Z. Kurczyński) oraz projekt w ramach konkursu BIOSTRATEG II pt. Innowacyjne podejście wspierające monitoring nieleśnych siedlisk przyrodniczych NATURA 2000, z wykorzystaniem metod teledetekcyjnych – HabitARS (lider projektu: MGGP Aero, kierownik projektu: Ł. Sławik (MGGP Aero, koordynator zadań PW: K. Osińska-Skotak).

Obecnie realizowane są kolejne interdyscyplinarne projekty i prace badawczo-rozwojowe z NCN i NCBiR oraz we współpracy z PAN oraz Ministerstwem Dziedzictwa i Kultury Narodowej. W Zakładzie realizowane są także projekty finansowane w ramach Priorytetowych Obszarów Badawczych programu Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza na Politechnice Warszawskiej. W ramach Regionalnego Program Operacyjnego Województwa Mazowieckiego pracownicy Zakładu biorą udział w projektowaniu fotogrametrycznych pól testowych do kalibracji aparatów cyfrowych, naziemnych skanerów laserowych oraz innych pól kalibracyjnych wykorzystywanych dla potrzeb UAV czy mobilnych systemów pomiarowych.

Doświadczenia uzyskane w wyniku prowadzenia badań naukowych i wdrożeniowych są wykorzystywane do unowocześniania procesu dydaktycznego. Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej w zakresie działalności dydaktycznej kształci na 3 kierunkach studiów: Geodezji i Kartografii, Gospodarce Przestrzennej i Geoinformatyce. Jest odpowiedzialny za kształcenie studentów na dwóch specjalnościach kierunku Geodezja i Kartografia: Fotogrametria i Teledetekcja oraz Systemy Informacji Przestrzennej.

Specjalność Fotogrametria i Teledetekcja to specjalność kształtująca umiejętności pozyskiwania kartometrycznych i tematycznych danych o terenie przy użyciu nowoczesnych technik obrazowania (obrazy lotnicze i satelitarne pozyskiwane za pomocą różnych sensorów, skaning laserowy). Absolwent tej specjalności potrafi m.in. tworzyć podstawowe produkty geodezyjne i fotogrametryczne, posiada także umiejętność ekstrakcji informacji jakościowych metodami cyfrowego przetwarzania obrazów lotniczych i satelitarnych.

Na specjalności Systemy Informacji Przestrzennej studentów kształci w zakresie szeroko pojętego projektowania systemów informacji przestrzennej, przeprowadzania analiz przestrzennych, standaryzacji danych oraz wybranych działów informatyki i oprogramowania dla SIP. Absolwent tej specjalności jest przygotowany do pracy związanej z tworzeniem i obsługą systemów informacji przestrzennej, począwszy od etapu koncepcji, poprzez wdrożenie aż do eksploatacji tego rodzaju systemów.

Zakład ma także duży udział w organizowaniu i prowadzeniu zajęć na specjalności anglojęzycznej kierunku Geodezja i Kartografia o nazwie Mobile Mapping and Naviagation Systems. Prowadzi również studia podyplomowe „Systemy Informacji Przestrzennej” i zajęcia na Akademii Geomatyki Praktycznej. Od ponad 15 lat współpracuje z Uniwersytetem Technicznym w Wiedniu (Instytut Fotogrametrii i Teledetekcji), gdzie corocznie wysyła czterech studentów semestru dyplomowego dla realizacji pracy dyplomowej.

Widocznym osiągnięciem i efektem modernizacji dydaktyki są wydawnictwa typu podręcznikowego o zasięgu krajowym, opracowane w Zakładzie: „Podstawy fotogrametrii” (Z. Kurczyński, R. Preuss, Oficyna Wydawnicza PW, 1989, 5 wydań), „Lotnicze i satelitarne obrazowanie Ziemi” (Z. Kurczyński, Oficyna Wydawnicza PW, 2006, 2 wydania), „Fotogrametria” (Z. Kurczyński, PWN, 2014). Podręczniki te stały się podstawową literaturą w zakresie fotogrametrii zalecaną na kierunkach „geodezja i kartografia” krajowych uczelni publicznych i niepublicznych.

Wśród absolwentów specjalności, prowadzonych przez Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej są m.in. byli Główni Geodeci Kraju (Jolanta Orlińska), wiceprezesi Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (Ryszard Preuss, Jacek Jarząbek) oraz pracownicy kadry kierowniczej różnych instytucji i firm (m.in. dr Jerzy Zarzycki – wieloletni szef służby geodezyjnej Kanady i prezes Amerykańskiego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji, Chinh Ke Luong – profesor Akademii Górniczo-Geologicznej w Hanoi w Wietnamie, Jacek Piłat – dyrektor Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w latach 2007-2011, Cezary Lipert – szef Zarządu Topograficznego Wojska Polskiego, prof. Adam Linsenbarth – wieloletni dyrektor Instytutu Geodezji i Kartografii, prof. Wojciech Bychawski – wieloletni zastępca dyrektora Instytutu Geodezji i Kartografii ds. naukowych, prof. Wojciech Wilkowski – wieloletni dyrektor Instytutu Geodezji Gospodarczej PW, prof. Kazimierz Furmańczyk – kierownik Zakładu Teledetekcji i Kartografii Morskiej na Uniwersytecie Szczecińskim, dr hab. inż. Jerzy Butowtt – wieloletni profesor w Wojskowej Akademii Technicznej, prof. Elżbieta Bielecka – profesor w Wojskowej Akademii Technicznej, dr hab. inż. Jan Konieczny – profesor Collegium Mazovia, Jacek Uchański – wiceprezes Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego, Robert Pośnik – kierownik Departamentu Baz Danych Referencyjnych ARiMR, Krzysztof Lichończak – członek Zarządu OPGK S.A. Rzeszów, Krzysztof Konieczny – członek Zarządu ECOGIS Sp. z o.o., Tomasz Berezowski – wiceprezes Wrocławskiego Instytutu Zastosowań Informacji Przestrzennej i Sztucznej Inteligencji Sp. z o.o., Jacek Mandas Prezes Zarządu ASTRI Polska, Piotr Janusz Koza – kierownik Działu Aplikacji i Usług Satelitarnych ASTRI Polska) i wielu innych specjalistów, którzy w Politechnice Warszawskiej zdobywali wiedzę i umiejętności z zakresu fotogrametrii, teledetekcji i systemów informacji przestrzennej na przestrzeni dziesięcioleci.

Pracownicy Zakładu pełnili funkcję Dziekana Wydziału (prof. Stanisław Białousz), Prodziekanów ds. kształcenia (Prof. Aleksandra Bujakiewicz, dr hab. inż. Jerzy Chmiel) oraz Prodziekanów ds. nauki (dr hab. inż. Dorota Zawieska). Obecnie Prodziekanem ds. organizacji i nauki jest pracownik Zakładu – dr hab. inż. Katarzyna Osińska-Skotak, a Prodziekanem ds. Studenckich i współpracy międzynarodowej – dr inż. Krzysztof Bakuła.